Dames en heren,

U weet dat ik er naar streef om mijn jaarrede beknopt te houden met daarin een boodschap verpakt. Een beknopte terugblik op onze verenigingshistorie, een schets waar we nu staan maar vooral een blik op de toekomst. Ik weet voorspellen is lastig zeker als het om de toekomst gaat. Maar toch.

Terugkijkend op 125 jaar geschiedenis ben ik van mening dat het bijbrengen van medische kennis aan de gewone burger een emancipatiekarakter heeft. Dat paste eind 19^e eeuw in een meer algemeen maatschappelijke tendens om ook de gewone burger naast de bovenlaag te scholen. Denkt u ook aan het overbekende schooltype van de HBS. Helaas verloren gegaan met een prima brede opleiding. Kom daar nog eens om. Ik merk nog op de eerste 15 jaar EHBO toepassen hartstikke illegaal. Dat was werk louter voorbehouden aan artsen. Eerst in 1908 werd de wet gewijzigd, daarom kon Het Oranje Kruis (Prins Hendrik!)  ook pas daarna worden opgericht

In de jaren sinds de start van onze vereniging komen bepaalde thema’s steeds naar voren. Eenheid in opleiden, de relatie met Het Nederlandse Rode Kruis en ook Het Oranje Kruis, het samen vormgeven aan onze vereniging. Het zijn onderwerpen die in elk decennium wel ter sprake kwamen en die daarom terug te vinden zijn in De Voorpost van de dokter uit die tijd.

Die collectie Voorposten en andere KNV-magazines zijn nu, door de inspanning van twee vrijwilligers, online in te zien. Ze geven een tijdsbeeld, vertellen het verhaal van de EHBO-ers voor ons. Maar bovenal geven ze ons inspiratie om door te gaan en verder te bouwen op de fundamenten van onze voorgangers.

Recent ben ik namens onze vereniging betrokken bij het opstellen van de Veldnorm Evenementenzorg. Als voorzitter van de oudste en grootste EHBO-vereniging kon ik putten uit tientallen jaren ervaring uit het veld, kennis en kunde van de mensen in afdelingen en districten en zo de stem van de EHBO-er laten horen. Dat wij als vereniging kunnen terugzien op een lange geschiedenis van eerste hulp verlenen bij historische, spraakmakende, kleine en grote evenementen maakt een avondje digitaal bladeren snel duidelijk.

Zo schrijft dr. Molhuysen over de hulpverlening bij het huwelijk van Koningin Juliana en Prins Bernhard:

“Laten we ons verheugen over het buitengewoon goede verloop en de uiterst prettige samenwerking en waardeering. We kunnen op de Haagsche E.H.B.O.’ers vertrouwen. Zoo denken de doctoren er blijkbaar ook over, ten minste in een enkelen post ging de dokter op stap en werd niet meer in den post teruggezien en het ging er best.” (Voorpost 97, maart 1937)

In 1949 schrijft de heer Van Roon (toentertijd directeur van NV EHBO) voor het eerst over de TT en EHBO Assen, een afdeling die juist vandaag haar 80-jarig bestaan viert:

“Reeds vanaf Woensdag waren 20 E.H.B.O.-ers uit Assen in touw om langs het circuit dienst te doen, terwijl dit aantal Vrijdags nog werd aangevuld met 5 E.H.B.O.-ers uit Nieuw-Buinen en een Rode Kruis helper. Op deze dagen berust de leiding van deze hulpverlening bij mevrouw Venema en een militaire arts, die daartoe op de hoofdpost aanwezig waren en een ziekenauto van het hospitaal ter beschikking hadden.”

Over de Elfstedentocht van 1963 kan natuurlijk niet worden gezwegen. A. de Boer doet verslag:

“Wij werkten onder toezicht van de doktoren Wïemer, Hoogslag en Helderman en beschikten over pl.ro. 60 gediplomeerde E.H.B.0.-ers. … In Woudsend hadden vrijdagmiddag om 13 uur enkele EHBO-ers ongeveer 78 rijders behandeld. …

Sommige rijders waren in de mening dat het de gehele dag mistig was ondanks hef feit dat er soms af en toe de zon scheen; doch zij hadden echter bevroren ogen. Leeuwarden behandelde in de post Groene Weide een 70 tal patiënten met bevriezing aan ogen en voeten, waaronder een ernstig.”

U ziet, wij hebben een rijke geschiedenis aan evenementenhulpverlening. En toch vraagt elk evenement een eigen aanpak. Is er steeds weer die vraag welke risico’s het evenement in zich houdt? Welk type ongevallen te verwachten zijn? En hoe wij ons als EHBO-ers daar het beste op voor kunnen bereiden? Bij mening evenement weten wij ondertussen uit ervaring wat te verwachten. Soms kennen wij (mensen uit) het publiek al jaren. Het zijn de vaste hulpverleners die aan de vaste gasten van het evenement hulp verlenen. Die met de organisator gastheer/-vrouw zijn. Waar de nadruk vroeger lag op het opleiden en competent houden van EHBO’ers ligt de nadruk nu meer op de hulpverlening.

 

Die vraag om gestructureerde hulpverlening tijdens evenementen vraagt dat wij, gebruikmakend van de kennis en kunde die een oude rot in het vak – en zo mag de KNV EHBO zich toch wel noemen –  in zich heeft, inhoud blijven geven aan de drie fundamenten van ons bestaan.

Wij verlenen, in vereniging, eerste hulp, met verstand van zaken.

Laat ik deze drie kenmerken: in vereniging, eerste hulp en deskundig met u langslopen door middel van de ‘taglines’ die wij daar voor gebruiken.

#knvehbohelpt

In juni 1893 werden Amsterdammers erop gewezen dat:

“door de ondergeteekenden eene Vereeniging in het leven geroepen, die onder den naam EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN zich voorstelt om door praktische cursussen, verspreiding van handleidingen, aanwijzing en beschikbaarstelling van hulpmiddelen en wat verder dienstig zal blijken te zijn, de noodige kennis der eenvoudigste en doeltreffendste eerste hulp te verspreiden.”

Ons doel, vanaf nog voor dag één, is en blijft:

“ook bij niet-artsen zooveel mogelijk eenige kennis te verspreiden, omtrent hetgeen zij bij het niet aanwezig zijn van een arts, wanneer een ongeluk gebeurt of iemand plotseling ziek wordt, als voorloopige hulp kunnen aanwenden, omtrent hetgeen in die gevallen te doen en, wat dikwerf nog belangrijker is, wat in die gevallen moet nagelaten worden en dus te zorgen, dat ook „op het slagveld van het dagelijksch leven” bij de ongelukken in vredestijd, de vereischte hulp kon geboden worden.”

In een veranderende samenleving waarbij de directe woon- en werkomgeving veiliger is geworden, is onze hulp meer nodig bij vrijetijdsbesteding. Gevallen wielrenners, getackelde voetballers, de jongere waarbij drank of drugs een niet gewenste uitwerking heeft of toch, als ie er ooit weer komt, de bevroren Elfstedentocht rijder. Wij staan klaar, als passant of evenementenhulpverlener, de samenleving kan op ons rekenen.

#samenehbo

Die vraag om meer hulpverlening heeft bijvoorbeeld binnen het district Noord-Brabant en Limburg geleid tot een poule van eerste hulpverleners welke andere afdelingen bij staan tijdens grotere inzetten. In Hulpverleners Magazine nummer 2 van dit jaar hebt u het verslag over de samenwerking tijdens Carnaval kunnen lezen. Op het Facebookaccount van het district Noord-Holland zien wij diverse afdelingen elkaar helpen en versterken en ook in het Drentse is zichtbaar hoe de afdelingen elkaar met kennis en kunde bijstaan. Anders dan onze voorgangers kunnen wij snel leren van elkaar, nu social media het delen van deze ervaringen makkelijker maakt.

Een recent voorbeeld dat ik zelf heb meegemaakt is de viering van Koningsdag in de stad Groningen. De afdeling aldaar zag zich op korte termijn geplaatst voor de uitdagende taak om de EHBO voor de hele dag te leveren. Om op zo’n korte termijn en op een dag dat in heel Nederland Koningsdag wordt gevierd, is het niet eenvoudig om voldoende mensen te vinden. Dankzij een snelle oproep via Facebook heeft het (landelijk) bestuur het signaal opgepakt en is het gelukt de bezetting te regelen. Uit alle hoeken van de KNV is die hulp aangeboden. Het Oranje Kruis heeft het signaal ook opgevangen, meegedacht en zag daarin net als het landelijk bestuur een prima gelegenheid om de EHBO onder de aandacht te brengen. Mooie windjacks voorzien van beide logo’s waren beschikbaar gesteld door Het Oranje Kruis. Uniformiteit en een goede hekenbaarheid voor het publiek. Het is een geslaagde dag zonder grote ongelukken geworden. De afdeling Groningen heeft zichzelf en de KNV EHBO op een uitstekende wijze laten zien. Een schoolvoorbeeld van #samenehbo.

#knvehboleerthelpen

Welke competenties nodig zijn op een evenement is afhankelijk van de te verwachten zorgvragen. Dat vraagt om het continu scholen van hulpverleners. Ook dat zijn we gewend. Hulp verlenen in oorlogssituaties, aan drenkelingen, het leren reanimeren en meer recent het gebruiken van een AED. Onze leden leerden het door de jaren heen.

In eerste instantie van artsen. Maar later konden meer mensen kaderinstructeur worden. Halverwege de jaren ’50 werden de eerste cursus gegeven aan niet-medici om docent EHBO te worden. Vandaag de dag is de instructeur Eerste Hulp degene die ons schoolt en bijschoolt op het brede terrein van de algemene EHBO. Vanaf 1963 bijgestaan door een LOTUS-slachtoffer. Doordat zij op realistische wijze verwondingen en ziektebeelden uitbeelden leren onze hulpverleners te helpen. De hulpverlener heeft niets aan alleen kennis uit een boekje, e-learning mist nog steeds de interactie met het LOTUS-slachtoffer en de directe feedback van een instructeur. Het is, naast het feit dat wij een vereniging zijn en het dus ook om het samen doen draait, de reden waarom onze afdelingen nog steeds echte lessen geven.

 

Het is vanuit die historische achtergrond en onze visie op de toekomst dat de KNV dan ook actief heeft deelgenomen aan de bijeenkomsten over de Veldnorm Evenementenzorg. Niet deelnemen en onze inbreng geven zou een gemiste kans zijn. Dan ontstaat de situatie welke zich het best laat kenschetsen als “voor u, over u en zonder u”. Daar is de EHBO niet bij gebaat en de samenleving evenmin. Het is in mijn ogen volstrekt duidelijk dat de inzet van een goed opgeleide EHBO-er nu en in de toekomst het mogelijk maakt dat vele kleinere en grotere evenementen kunnen worden gehouden. Dat gezegd hebbend, welke stappen zet de KNV EHBO en welke stappen liggen in het nabije verschiet.

EHBDD

En daarmee kom ik weer terug bij evenementenhulpverlening. Afgelopen donderdag hebben wij een samenwerkingsovereenkomst getekend met EHBDD. Hierdoor kunnen al onze leden, om te beginnen met degenen die actief zijn bij grotere evenementen, een betaalbare en gedegen opleiding volgen op het vlak van het gebruik van drank en drugs. Onze leden worden meegenomen in de dynamische wereld van “Drank en Drugs” en krijgen de kennis hoe als hulpverlener daarop te reageren. Dat doen wij (natuurlijk zou ik haast zeggen) met behulp van een LOTUS-slachtoffer. Wij oordelen niet, maar zetten ons in om zo goed mogelijk hulp te verlenen.

Als Koninklijke EHBO hebben wij daarnaast de afgelopen maanden een aantal opleidingen (mee) ontwikkeld zodat de afdelingen volgend jaar zomer klaar kunnen zijn voor de implementatie van de Veldnorm EvenementenZorg. Met hulp van zeer ervaren afdelingen en instructeurs bieden wij vanaf komend najaar een eigen opleiding voor hulpverlenerscoördinatoren en een eigen verdieping voor evenementenhulpverleners. Daarmee spelen wij in op de ontwikkelingen. Die ziet onze vereniging niet als een bedreiging maar als een uitdaging die wij graag aangaan. Met deze nieuwe opleidingen geven wij inhoud aan de wens van onze oprichter om het eerste hulp onderwijs praktisch vorm te geven.

 

Dames en heren,

Uit dit alles komt naar voren dat we als vereniging niet stil zijn blijven staan bij een glorieus verleden en als het ware bevroren zijn in de tijd. De K van Koninklijk staat ook voor Kwaliteit. Een kwaliteit die wij kunnen en willen leveren in het opleiden en het geven van herhalingslessen. Dat kunnen we niet alleen. Dat kan slechts als onderdeel van een drie-eenheid met de instructeurs en LOTUS-slachtoffers. Zij zijn belangrijke medespelers om een toekomstgerichte kwaliteitsslag voor de eerstelijnshulpverlening mogelijk te maken. Zo geven wij ook nu inhoud aan onze historische missie om als EHBO-er een medemens, op straat of als bezoeker dan wel deelnemer aan een evenement, die door een ongeval is getroffen hulp te verlenen.

 

Ik dank u voor uw aandacht!